Maakt geld gelukkig? Deze kop heb ik vaak gelezen boven een artikel. Meestal was de conclusie: tot op zekere hoogte, zo ongeveer 1,5 keer modaal maakt geld gelukkig en daarboven niet meer.
Maar hoe komt dat dan, dat ‘men’ tot 1,5 keer modaal gelukkiger wordt van meer geld, maar daarboven niet meer? Waarom ligt hier de harde grens, en hoezo zou deze algemeenheid voor iedereen gelden?
Nou zou ik mezelf niet zijn als ik hier wat dieper in zou duiken, want ik ben insatiably hungry voor antwoorden. Nou zou ik ook mezelf niet zijn als ik niet voor antwoorden te rade ging bij de filosofie.
Dus in dit artikel, enkele favoriete onderwerpen samen: geld, filosofie en onze zoektocht naar geluk.
Epicurus
Filosoof Epicurus, geboren 341 v. Chr. boog zich over het onderwerp genot en wat ons mensen in ons leven genot, cq geluk, verschaft. Hij was een van de eerste filosofen die zo openlijk uitkwam voor een hang naar een prettige levensstijl, de rest (filosofie collega’s) vond dat in die tijd (en misschien nu nog steeds) vloeken in de kerk. Een filosofische inborst, mijmeren over het leven, zoeken naar antwoorden en verklaringen: deze intellectuele bezigheden rijmen niet met genot.
Of toch wel.
Voor mij wel.
Ah fijn, terug naar de kern.
Wanneer zijn we gelukkig?
Laten we eerst kijken naar wat Epicurus verstaat onder geluk. Volgens de beste man zijn we gelukkig als we niet acuut lijden. Sounds fair.
En de kern van Epicurisme is de volgende gedachte: wat het leven werkelijk aangenaam maakt zijn 3 dingen: vriendschap, vrijheid en reflectie.
Spullen als substituut
Anno nu denken we vaak dat geld ons gelukkig maakt omdat we met geld spullen kunnen kopen om andere mensen te imponeren. Maar eigenlijk zijn we op zoek naar hechte vrienden met echte verbinding.
We denken dat een flitsende carrière ons gelukkig maakt, en waar we dachten dat een daarmee gepaard gaande hoog salaris ons gelukkig zou maken, zitten we gevangen in een gouden kooi.
We denken dat veel instagram volgers, reisjes naar het hippe Bali of Ibiza, op elk festival verschijnen, elke week tot diep in de nacht in de kroeg hangen ons gelukkig maakt, maar eigenlijk zou zelfreflectie en onze angsten onder ogen komen ons op lange termijn meer bevrediging geven.
De driedeling van Epicurus stelt dat geluk afhangt van enkele complexe psychologische bezittingen en niet van materiaal bezit, uiteraard op de bare essentials (warme kleren, voldoende voedsel, een veilige en droge plek om te slapen) na.
Aantrekkingskracht van materieel
Maar hoe komt het dan dat we ons zo sterk aangetrokken voelen tot dure dingen, tot spullen, tot oppervlakkigheden, als we heus wel beseffen dat ons dat niet per se gelukkiger maakt? Epicurus stelt dat dat komt omdat ‘dingen’ vaak een passende oplossing lijken voor een probleem. Wij mensen zijn zo gemaakt dat ons brein toch vrij primitief is, en we denken intuïtief te weten wat goed voor ons is. Klopt soms, maar soms ook niet. Hij stelt dat ‘spullen’, dat ‘dingen’, op materieel vlak nabootsen wat we op psychologisch vlak nodig hebben. We zouden in plaats van naar de (web)winkel hollen en nieuwe schoenen kopen eigenlijk hunkeren naar een goede vriend.
Ik begrijp nu beter waarom we tot 1,5 keer modaal gelukkiger worden van extra geld: dit helpt ons om onszelf te voorzien in essentiële zaken (voedsel, kleding, warmte, wonen, zorg). Daarboven besteden we het extra geld vaak aan substituten voor geluk.
Conclusie
Voor mij betekent geld in zekere mate geluk. En wel omdat ik door het maken van bepaalde financiële keuzes, ernaar streef dat ik over een aantal jaren complete vrijheid heb in mijn dagbesteding, en kan doen waarvan ik zeker weet dat me dat gelukkig maakt.
Of is dit ook een utopische gedachte, en ligt deze vrijheid dichterbij dan ik denk als ik maar durf bepaalde keuzes te maken en orde te scheppen?
Om af te sluiten: geluk is niet eenvoudig te bereiken. De obstakels zijn over het algemeen niet van financiële aard.
Wat ervaar jij, maakt geld je gelukkig(er)?
