Al eerder schreven we erover: economische onderdrukking. Een vorm van huiselijk geweld die steeds meer onder de aandacht komt, en waarbij inperking van financiële middelen centraal staat. Maar wat is het eigenlijk precies? En hoeveel mensen hebben er mee te maken?
Economische onderdrukking: de feiten en cijfers op een rij
Als je economische onderdrukking wil begrijpen, dan is het slim om deze op te delen in drie fases. De eerste fase is de periode waarin iemand nog samen is met zijn ‘abuser’, de economische mishandeling vindt nog plaats. Dan is er de overgangsfase, in hoeverre heeft iemand de financiële middelen om weg te gaan? En je hebt de nasleep. Want financiële mishandeling heeft gevolgen voor de rest van je leven, ook als je al lang bij je partner weg bent.
Fase 1 | Directe economische onderdrukking
Economische onderdrukking is heel breed, zoals we al eerder uitlegden. Grofweg kun je financiële mishandeling indelen in twee categorieën: betaald en onbetaald. Klinkt vreemd, hè? Leggen we uit. Als je financieel wordt onderdrukt in je ‘betaalde werk’, dan mag je niet studeren of werken, waardoor een financiële stabiele toekomst wordt gesaboteerd. Ten tweede kun je ook worden beperkt in je eigen levensonderhoud. Kun je bij je eigen geld, zodat je dingen als kleding, eten en medicijnen kan kopen? Het zijn activiteiten die je niet per se geld opleveren, daarom onbetaald, maar ze hebben wel degelijk invloed op de kwaliteit van je leven.
Onderzoek naar economische onderdrukking staat nog in de kinderschoenen. Uit recentelijk onderzoek van het Radboudumc bleek dat 42,9 procent van de vrouwen die te maken heeft met huiselijk geweld, ook economisch onderdrukt wordt. Dat aantal ligt waarschijnlijk veel hoger: veel vrouwen hebben niet door dat ze financieel gezien worden beperkt in hun doen en laten.
Als je elke uitgave moet uitleggen aan je partner, bijvoorbeeld, dan is dit ook al een teken van economische onderdrukking. Ook de weigering van je partner om een bijdrage te leveren aan gezamenlijke kosten, is reden voor een flinke alarmbel. ELFIN’s Puck schreef laatst openhartig over haar ervaringen met haar ex-vriend.
Goed, dan nu de (schokkende) cijfers. In 2019 deed het Britse Women’s Aid onderzoek naar economisch geweld onder 72 vrouwen, waarvan 75 procent van wit-Britse afkomst. Alle vrouwen zijn slachtoffer van huiselijk geweld. Uit dit onderzoek kwam het volgende naar voren:
- 31,9 procent van de vrouwen die te maken hebben met huiselijk geweld, had weinig of geen toegang tot hun (spaar)rekening(en);
- Tweevijfde deel van de ‘abusers’ betaalde niet mee aan gezamenlijke kosten, of stal zelfs geld van zijn of haar partner;
- 44,4 procent van de vrouwen had niet genoeg geld om zich te onderhouden in hun basisbehoeften. Veel vrouwen braken daarom het spaargeld van hun kinderen aan.
Fase 2 | De uitvlucht
Weggaan bij je partner die je mishandelt: het is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je economisch onderdrukt wordt, is vluchten uit je thuissituatie een stuk lastiger. Want, waar moet je heen? Om een eigen leven op te bouwen, heb je financiële middelen nodig.
- Eén derde van de ondervraagde vrouwen moest daarom hun spaargeld aanbreken om te kunnen vertrekken. Maar zoals je net hebt gelezen, kan niet ieder slachtoffer bij haar geld. Een kwart van de vrouwen leende daarom geld van familie of vrienden om weg te gaan.
- Bijna de helft van de vrouwen moest geld betalen na hun vertrek: voor de scheiding of voor het huis, bijvoorbeeld;
- Negen vrouwen werden dakloos na het verlaten van hun partner, negen andere vrouwen gingen wonen in een huis dat eigenlijk niet geschikt was om in hun behoeftes te voorzien.
Fase 3 | De nasleep
Eenmaal weg bij je partner, zijn de (financiële) problemen nog niet voorbij. Veel vrouwen kampen nog met schulden, maar ook mentaal heeft de periode van mishandeling zijn impact gehad.
- Van de vrouwen met kinderen, betaalt meer dan de helft van de partner geen alimentatie;
- 43,1 procent heeft schulden na haar vertrek.
Uit ander onderzoek blijkt dat economische onderdrukking de kans op mentaal gerelateerde ziektes verhoogd, zoals depressie (33 procent), angst (26 procent), zelfmoord (13 procent) en verslaving (10 procent voor alcohol, 6 procent voor drugs).
Heftige cijfers, hè? Het is daarom niet zo gek dat het Radboudumc met haar onderzoek economische onderdrukking en de effecten daarvan meer onder de aandacht wilde brengen. Dit is onze bijdrage.
Meer lezen? ELFIN’s Adeline interviewde relatietherapeut Nynke Nijman over financiële (on)afhankelijkheid, en daar komt ook economische onderdrukking aan bod. Of lees het ervaringsverhaal van ELFIN’s Puck, over haar ex-vriend.
Herken je je in deze verhalen, of heb je op een andere manier te maken met huiselijk geweld? Neem gerust een kijkje op de website van SAFE, daar helpen ze je verder.
Bronnen:
Anitha, S. (2019). Understanding economic abuse through an intersectional lens: Financial abuse, control, and exploitation of women’s productive and reproductive labor. Violence against women, 25(15), 1854-1877.
Branigan, E. (2007). ‘Who pays in the end?’: The personal and political omplications of financial abuse of women in intimate partner relationships. Just Policy: A Journal of Australian Social Policy, (44), 31-36.
Van Gelder, N., Ligthart, S., Astro, L., & Oertelt-Prigione, S. (2021). Economic abuse amongst Dutch women (formerly) victimised by intimate partner violence and abuse: A mixed methods approach. Tijdschrift voor Genderstudies, 24(2), 89-107.
Women’s Aid (2019) The Economics of Abuse Report 2019: The Economics of Abuse. Bristol: Women’s Aid.
