Het glinsterende edelmetaal dat al duizenden jaren de menselijke fascinatie in zijn macht heeft, heeft een lange en complexe geschiedenis – los van het feit dat we onszelf er ook al graag duizenden jaren mee versieren – als betaalmiddel. Van zijn kosmische oorsprong tot zijn huidige status als veilige haven, goud heeft altijd al een bijzondere plaats ingenomen in de wereldwijde economie en binnen de verschillende culturen. And it’s here to stay, because: all that glitters is gold. In dit artikel ga ik uitgebreid in op de vraag: Investeren in goud: een superhero belegging?
Dit artikel is geschreven door Nienke Norden van GoldRepublic. Dit artikel is onderdeel van een samenwerking met Gold Republic, de edelmetaal beleggingspartij.
Investeren in goud: Van het heelal tot de aarde
Maar voor we de relatie van ons homo sapiens met goud verder onder de loep nemen: waar komt dat prachtige spul eigenlijk vandaan? Net als vele andere zware elementen, ontstond goud niet tijdens de oerknal. Het werd diep in ons heelal gevormd in de kern van sterrenstelsels, tijdens de explosie van supernova’s (het verschijnsel waarbij een ster explodeert en vlamt met de lichtkracht van honderden miljoenen tot meer dan een miljard zonnen). Deze explosies verspreidden het goud door het universum, waar het uiteindelijk terechtkwam in de protoplanetaire schijf waaruit de aarde is ontstaan. Goed, hier laten we het even bij met deze beknopte les astronomie en bijbehorend vakjargon. Ik ben namelijk óók geen Stephen Hawking. Maar als je met dit verhaal in het achterhoofd kijkt naar die mooie gouden ring om je vinger en je je nu bedenkt waar dat z’n oorsprong heeft, is dat toch wel heel erg vet. Toch?
Beperkte voorraad, op = op?
Men kan ongeveer een inschatting maken van de hoeveelheid goud die er op de wereld aanwezig is én hoeveel daar al van gedolven is. De meest recente schatting suggereert dat er ongeveer 212.582 ton goud is gedolven gedurende de hele geschiedenis, waarvan ongeveer tweederde sinds 1950 is gewonnen. En omdat goud vrijwel onverwoestbaar is, betekent dit dat bijna al dit reeds gedolven metaal nog steeds ergens bestaat in de ene of andere vorm. Als elke enkele ounce (een ounce is 28,35 gram) van dit goud naast elkaar zou worden geplaatst, zou de daaruit voortkomende kubus van puur goud slechts ± 22 meter aan elke zijde meten. Dat is twee zwembaden vol!
De geschiedenis van goud in vogelvlucht
De eerste sporen van goud gebruik dateren van ongeveer 5.000 jaar voor Christus. In het oude Egypte werd goud gezien als het ‘vlees van de goden’ en werd het gebruikt voor maskers, sarcofagen en andere religieuze objecten. De tombe van Toetanchamon, ontdekt in 1922, bevatte meer dan 1.5 ton goud, waaronder het beroemde gouden dodenmasker (Google dit maar eens). In Mesopotamië en India had goud een belangrijke symbolische betekenis en werd het gebruikt als betaalmiddel.
Ook de Grieken en Romeinen hechtten grote waarde aan goud. De Griekse mythologie vertelt het verhaal van koning Midas, die de gave (of vloek) had om alles wat hij aanraakte in goud te veranderen. De Romeinen gebruikten goud niet alleen voor sieraden en munten, maar ook voor architectuur. De goudvoorraad van het Romeinse Rijk werd geschat op 20.000 ton. Dan de Lydiërs: een oude beschaving in het huidige Turkije, die onder andere bekend staat om het slaan van de eerste gouden munten rond 560 voor Christus. Deze innovatie maakte het mogelijk om de waarde van goederen en diensten nauwkeuriger vast te stellen en daarmee de handel aanzienlijk makkelijker.
In 1848 leidde de ontdekking van goud in Californië tot de beroemde Californische goudkoorts, die duizenden mensen op de been bracht en naar het westen van de Verenigde Staten lokte. Tussen 1848 en 1855 werd er naar schatting ruim 340.000 kilogram goud gewonnen. Andere bekende ‘goudkoortsen’ vonden plaats in Australië, Canada en Zuid-Afrika. Dit zijn zomaar wat highlights uit de ellenlange geschiedenis van goud en haar functionliteiten door de eeuwen heen. Maar ik neem jullie nu graag mee naar één van de meest belangrijke gebeurtenissen uit de economische geschiedenis in relatie tot dit edelmetaal, namelijk: Bretton Woods. Klinkt als een acteur uit je volgende Netflix verslaving, is het helaas niet.
Bretton Woods en de Gouden Standaard: Een tijdperk van stabiliteit
In de 20e eeuw speelde goud een cruciale rol in de wereldeconomie. Na de Tweede Wereldoorlog werd namelijk het Bretton Woods-systeem ingevoerd: een financieel-economisch akkoord dat in juli 1944 tussen 44 landen werd gesloten. Overigens verliep deze bijeenkomst in Bretton Woods allesbehalve soepel en overheerste er vooral complete chaos. Zo bezweek een belangrijk persoon bijna aan uitputting, werd een onderhandelaar beschuldigd van spionage, sloot de gestresste hotelmanager zichzelf op met een voorraad whisky, probeerde zijn vervanger het congres te redden door ex gedetineerden in te zetten en kwam er modder uit de kraan. Maar dat terzijde. Dit was een stelsel van vaste wisselkoersen ten opzichte van de Amerikaanse dollar en een koppeling van die munt aan de waarde van goud, oftewel: de gouden standaard.
U.N. Monetary Conference Bretton Woods (Photo: Associated Press; Photographer: Abe Fox)
1971: Het einde van een tijdperk en het begin van ‘zwevende valuta’
Dit systeem bleef bestaan tot 1971. In 1971 maakte president Nixon een historische beslissing door de koppeling tussen de Amerikaanse dollar en goud op te heffen. De aanleiding hiervoor was dat er in de jaren steeds meer dollars worden gedrukt om de Vietnamoorlog te financieren. Charles de Gaulle, destijds president van Frankrijk en tevens geen voorstander van dit dollarsysteem, begon in reactie samen met andere Europese landen massaal overtollige dollars in te ruilen voor fysiek goud. Daarop zag Amerika de goudvoorraad in Fort Knox in rap tempo teruglopen. Daarom riep Nixon, president van een land dat aan het eind van WO II nog de grootste goudvoorraad bezat, in augustus 1971 zijn economische adviseurs bijeen. Hun advies: ‘verbreek de belofte dat de dollar voor goud ingeruild kan worden’. Dit betekende het einde van Bretton Woods’ gouden standaard, die na de Tweede Wereldoorlog de internationale monetaire orde had bepaald. Het loslaten van de gouden standaard had (en heeft) grote gevolgen voor de wereldwijde economie. Valuta’s werden nu vrij zwevend en de waarde ervan werd nu bepaald door vraag en aanbod op de valutamarkt.
Investeren in goud als moderne hedge
Fast forward naar het hier en nu. Is door die ontkoppeling in 1971 goud nu minder waard geworden? Zeker niet! Hoewel goud niet meer direct aan valuta is gekoppeld, blijft het nog steeds een belangrijke – en misschien wel steeds belangrijkere – rol spelen in de wereldwijde economie. Investeren in goud wordt gezien als een veilige haven in tijden van economische onzekerheid en inflatie en kopen centrale banken en investeerders goud om hun portefeuilles te diversifiëren en stabiliseren. Maar waarom ziet men investeren in goud eigenlijk als een goede hedge in onzekere tijden?
Waarom is investeren in goud een goede hedge tegen economische onzekere tijden?
- Schaarste: De hoeveelheid goud op aarde is beperkt, waardoor de waarde ervan stabiel blijft.
- Duurzaamheid: Goud is een edelmetaal dat niet corrodeert, zijn waarde behoudt en oneindig kan worden gerecycled.
- Historie: Goud heeft een lange geschiedenis als waardeopslag en wordt al duizenden jaren gezien als betaalmiddel.
- Veilige haven: In tijden van crisis vluchten centrale banken en investeerders vaak naar goud als veilige haven.
- Goud beschermt je koopkracht: Door goud te bezitten, bescherm je je koopkracht tegen inflatie. Wanneer de waarde van fiatgeld (zoals euro’s en dollars) daalt door inflatie, behoudt goud zijn waarde.
De toekomst van goud
Het is moeilijk om exact te voorspellen wat de toekomst voor goud in petto heeft. Echter, gezien de historische rol van goud als waardeopslag en veilige haven, is het zeer waarschijnlijk dat goud ook in de toekomst een belangrijke plaats zal blijven innemen in de wereldwijde economie en daarmee in de beleggingsportefeuille. Natuurlijk zullen er altijd factoren blijven die in meerdere of mindere mate invloed zullen hebben op de koers van goud.
Factoren die de goudprijs kunnen beïnvloeden:
- Economische groei: Een sterke economische groei kan de vraag naar goud (tijdelijk) verminderen.
- Inflatie: Hoge inflatie kan de vraag naar goud juist stimuleren.
- Geopolitieke spanningen: Tijden van politieke onrust kunnen leiden tot een toename van de vraag naar goud.
- Beleggerssentiment: Het vertrouwen van beleggers in andere activa, zoals aandelen en obligaties, kan de vraag naar goud – en daarmee de koers – beïnvloeden.
Conclusie: goud is er altijd wanneer je het nodig hebt
Van kosmische oorsprong tot moderne hedge, goud heeft een lange en fascinerende geschiedenis. Het blijft, naast dat het prachtig is om te dragen als sieraad of onze technologie het nodig heeft om te functioneren, een aantrekkelijk beleggingsobject voor mensen die hun vermogen willen beschermen tegen economische schommelingen en inflatie. Door de eeuwen heen heeft goud bewezen een betrouwbare waardeopslag te zijn en altijd haar van pas te komen. Goud is er eigenlijk altijd wanneer je het nodig hebt. Wat mij betreft dus dé super hero onder de assets.
