Alles wat je moet weten over zelf pensioen opbouwen

Waarom bouw je pensioen op?

In Nederland hebben we een moment waarop we vinden dat mensen te oud zijn geworden om actief deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Zij mogen dan stoppen met werken en met pensioen gaan. Maar omdat zij dan niet meer deelnemen aan de arbeidsmarkt, ontvangen ze geen inkomen. Het inkomen wordt dan vervangen door een andere periodieke uitkering en dat noemen we dan het pensioen. 

Is pensioen hetzelfde als AOW?

Het Nederlandse pensioenstelsel kent 3 pijlers:

1. AOW pensioen. Dit is ons sociale stelsel, en wij krijgen allemaal AOW.
2. Collectief pensioen. Dit is het pensioen wat je opbouwt als je in loondienst bent.
3. Aanvullend pensioen. Dit is wat je zelf kan doen en waarmee je je pensioengat kan dichten.

Pijler 1 is de AOW uitkering. AOW staat voor Algemene Ouderdomswet. Dit is een bedrag die iedereen ontvangt in Nederland als je je AOW leeftijd hebt bereikt. 

De hoogte van je AOW hangt niet af van je vorige inkomen of de hoogte van de rest van je pensioen. Maar wel van je burgerlijke staat. Alleenstaanden ontvangen een hogere AOW dan iemand die samenwoont of getrouwd is. 

Daarnaast bouw je vaak gedurende je werkzame leven pensioen op via een werkgever (let op, niet altijd. Bij 1 op de 10 werkgevers wordt geen pensioen opgebouwd). Dit pensioenbedrag krijg je dan ook als je je AOW leeftijd bereikt. Dit is pijler 2. En tot slot bouw je soms zelf ook nog pensioen op. Dat doe je in pijler 3.

Hoe bouw je pensioen op in loondienst?

Het opbouwen van een pensioen via je werkgever gaat van je brutoloon af, dat wordt vaak aangevuld met een bedrag van de werkgever. De werkgever betaald een vast percentage per jaar of kiest ervoor om een vast bedrag aan te vullen. 

In de meeste gevallen wordt gebruik gemaakt van een middelloonregeling. Dat betekent dat als je met pensioen gaat, je een gemiddelde uitkering ontvangt op basis van het salaris dat je in je werkzame leven hebt ontvangen. 

Over het algemeen is jouw pensioen dat je opbouwt via je werkgever lager dan je laatstverdiende loon, maar dat wordt dus aangevuld met AOW. Toch ervaren veel mensen nog een achteruitgang in inkomsten als ze met pensioen gaan. 

Vrouwen zelfs nog meer dan mannen, hoe dat komt?

Lees dit artikel: vrouwen bouwen 40% minder pensioen op dan mannen. 

Hoe bouw je pensioen op als ondernemer?

Of je nu ZZP-er bent of eigenaar bent van een BV: als je niet in loondienst bent, dan moet je zelf je pensioen opbouwen. In Nederland bouwt 25% van de ZZP-ers geen pensioen op. De redenen hiervoor zijn vaak de kosten of dat men nog niet heeft uitgezocht hoe het werkt. 

Lees ook: pensioen opbouwen als ZZP-er

De overheid vindt het belangrijk dat ondernemers een pensioen opbouwen zodat na hun werkzame leven er geen tekort ontstaat, de AOW vangt dit niet helemaal op namelijk. Het zelf opbouwen van een pensioen kan op verschillende manieren en er zijn grof gezegd twee smaken; sparen en/of beleggen. In dit artikel bespreken we de twee meest voorkomende. 

Lees ook: ondernemers en pensioen de harde cijfers

Hoe bouw je zelf pensioen op?

Niet alleen ondernemers moeten nadenken over hun pensioenopbouw. Ook als je in loondienst werkt kan er een pensioengat ontstaan. Sterker nog, in heel veel gevallen bouwen mensen minder pensioen op dan dat ze nodig hebben. Dit heet een pensioengat of pensioentekort. 

Wat is een pensioengat?

Het pensioengat is dus het tekort aan pensioen, je hebt minder opgebouwd dan je nodig hebt. Dit ontstaat al snel, als je bijvoorbeeld van baan wisselt en bij een werkgever terecht komt die geen pensioen opbouw regeling heeft. Of als je een tijdje geen werkgever hebt. Of als je gaat ondernemen en geen pensioen opbouwt of dat pas na verloop van tijd doet. Maar ook als je via een werkgever continue pensioen opbouwt kan dit pensioengat ontstaan. Bijvoorbeeld als je een middelloonregeling hebt, dan is je gemiddelde salaris vaak een stuk lager dan je laatstverdiende salaris. 

Dus het zelf opbouwen van pensioen is voor zowel ondernemers als medewerkers in loondienst belangrijk. Hoe je zelf pensioen opbouwt?

Lees hier de 7 stappen om nu nog te beginnen met een goed pensioen opbouwen.

Sparen voor je pensioen

Een bekende vorm van pensioenopbouw is banksparen. De naam zegt het al, het is een vorm van sparen en dit kun je gebruiken om pensioen op te bouwen. Het verschil met een gewone spaarrekening is dat je geld vaststaat totdat je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. En, heel belangrijk, je krijgt fiscaal voordeel over deze spaarrekening. 

In Nederland wordt het zelfstandig opbouwen van pensioen niet belast. Sterker nog: de fiscus beloont het opbouwen van pensioen. Dat betekent dat je, onder bepaalde voorwaarden, het bedrag dat je inlegt voor pensioen mag aftrekken bij de belasting. Hoeveel dit is hangt af van de inkomstenbelastingschijf waar jij met jouw inkomen in valt. Daarnaast wordt het opgebouwde vermogen niet meegenomen in box 3, dus betaal je geen vermogensbelasting over dit bedrag. Lees hier meer over de fiscale voordelen.

De uitkering van je gespaarde bedrag gebeurt over een bepaalde periode, je krijgt dus niet in 1 keer het hele bedrag op je rekening. 

De voordelen van banksparen zijn:

1. Een gegarandeerd pensioenbedrag, ook de rente staat vast. 

De nadelen van banksparen zijn:

1. Je geld staat vast tot je pensioengerechtigde leeftijd. Je kunt dit eerder ‘afkopen’, maar dan zit er wel vaak een boeteregeling aan vast. 
2. Banksparen levert over het algemeen minder rendement op dan pensioenbeleggen. 

Beleggen voor je pensioen

Pensioenbeleggen is de andere wijze waarop je een pensioen op kunt bouwen. Ook hier zegt de naam het al, je belegt om een bedrag op te bouwen dat uitgekeerd wordt bij je pensioengerechtigde leeftijd. 

Net als bij banksparen kun je dit doen onder bepaalde voorwaarden en ook hier krijg je belastingvoordeel als je belegt voor pensioen. Maar in plaats van een bedrag op een spaarrekening, wordt jouw geld gedurende de looptijd belegt. 

Dat betekent natuurlijk dat er geen gegarandeerde opbrengst is tegen de tijd dat je met pensioen gaat. En ook hier wordt het bedrag gedurende een periode uitgekeerd. 

De voordelen van pensioenbeleggen zijn:

1. Doorgaans een hoger bedrag dan wanneer je gaat banksparen

De nadelen van pensioenbeleggen zijn:

1. Je geld staat vast tot je pensioengerechtigde leeftijd. Je kunt dit eerder ‘afkopen’, maar dan zit er wel vaak een boeteregeling aan vast. 
2. Je hebt geen zekerheid over de hoogte van het belegde bedrag. 

Wil je meer weten over pensioenbeleggen? Kijk onze workshop terug.

Wat is jaarruimte?

Het fiscale voordeel maakt het natuurlijk erg interessant om pensioen op te bouwen. Maar daar zit wel een max aan wat je mag opbouwen. Anders zou je misschien al je spaartegoeden gebruiken om fiscaal voordelig geld opzij te zeggen. Die max wordt jaarruimte genoemd. Het belastingvoordeel dat je krijgt, geldt alleen als dat binnen je jaarruimte valt. 

Hoe hoog is je jaarruimte?

Je jaarruimte is gebaseerd op je bruto salaris is in 2022 maximaal € 13.570. Je kunt je jaarruimte tot maximaal zeven jaar terug gebruiken. Dat betekent dat je ook het eventuele tekort wat je zeven jaar geleden had mag inzetten om pensioen aan te vullen. 

Lees dit artikel voor meer informatie over jaarruimte

Hoe weet je hoeveel pensioen je nodig hebt?

Dat is natuurlijk de hamvraag, hoeveel pensioen heb je nodig?

Er is niet echt 1 antwoord te geven want dit heeft te maken met jouw levensstijl, maar we kunnen je wel vertellen waar je rekening mee moet houden. Sowieso kunnen we wel een stelregel met je delen: de overheid adviseert om minimaal 70% van de gemiddelde bruto verdiende salaris in je werkende leven op te bouwen. Als je na je pensioen leeftijd 70% van je je bruto verdiende salaris per maand aan pensioen ontvangt, heb je geen enorm gat in inkomsten. 

Kosten als je met pensioen bent

Allereerst moet je uitzoeken wat zijn je kosten als je met pensioen gaat.

Wij vinden het zelf het makkelijkste om te beginnen met een overzicht van je huidige uitgavenpatroon per maand. Doe dat keer 12 en je hebt een startbedrag. Maar bedenk ook welke bijkomende kosten je nog meer hebt per jaar. Zoals op vakantie gaan, onderhoudskosten van je auto of huis etc.

Heb je een jaarbedrag in je hoofd, bedenk dan hoeveel jaar je nog hebt tot je pensioengerechtigde leeftijd en bereken de inflatie. Dat is gemiddeld 2% per jaar (uitzonderingen daargelaten).

Dus heb je nog 20 jaar tot je pensioengerechtigde leeftijd, dan vermenigvuldig je je jaarbedrag x 1,02 en de uitkomst daarvan vermenigvuldig je weer met 1,02. Totdat je dat 20 keer hebt gedaan. Ja, dit werkt hetzelfde als compound interest.

Nu heb je het jaarbedrag over 20 jaar, rekening houdend met inflatie.

Maar: het wordt tijd om dat bedrag aan te passen aan de mogelijke situatie over 20 jaar.

Misschien wil je dan geen hypotheek meer hoeven te betalen. Waarschijnlijk heb je dan geen kinderopvangkosten meer. Misschien heb je een passieve inkomstenbron. Speel met verschillende scenario’s en dan kom je op hele andere jaarbedragen uit.

Elfin helpt je om een financieel plan te maken voor jezelf. Bekijk hier meer over het elfin membership.

Inkomsten als je met pensioen bent

Als je met pensioen bent heb je in ieder geval je AOW als inkomsten en daarnaast je opgebouwde pensioen. Je kunt ook passieve inkomstenstromen ontvangen en je kunt zelfs blijven werken na je pensioen. Je wordt dan niet gekort op je AOW of opgebouwde pensioen en je betaalt een ander tarief inkomstenbelasting dan voor je pensioengerechtigde leeftijd (een lager tarief). 

Belangrijk is dat die inkomsten bij elkaar opgeteld ervoor zorgen dat jij je kosten kunt betalen. 

Wat gebeurt er als je een pensioengat hebt?

Als je een pensioengat hebt, kun je jouw kosten niet betalen van de inkomsten. Dus is je pensioen niet toereikend genoeg. Dat kan betekenen dat je zuiniger moet gaan leven en/of blijven werken voor inkomen. Daarnaast moet je wellicht een ander vermogen aan gaan spreken zoals overwaarde van je huis. Een pensioengat is dus wat we het liefste willen voorkomend daarom is het belangrijk om zo vroeg mogelijk serieus aan de slag te gaan met pensioen opbouwen.

Wanneer begin je met zelf pensioen opbouwen?

Als je werkt en je bent ouder dan 21 jaar kun je beginnen met het opbouwen van je pensioen. En hoewel het dan nog heel lang duurt voordat je daadwerkelijk met pensioen gaat (je bent net begonnen met werken), is het verstandig om hier vroeg mee te beginnen. 

Hoe langer jouw geld kan renderen, hoe beter. Uiteindelijk is de tijd die je steekt in het opbouwen van je pensioen een van de belangrijkste factoren voor succes. Hoe langer jouw pensioen gebruik kan maken van rente op rente, hoe meer groei je aan het einde van je looptijd hebt. 

Kortom, je pensioen lijkt heel ver weg en daarom niet belangrijk, maar een vroege start levert je enorm veel voordeel op later in je leven. 

Lees meer over pensioen:

• Hoe kan je eerder met pensioen
• Deze 3 termen over pensioen wil je kennen